LET OP: handhaving asbestmineralen!

Onlangs kreeg ik van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu een waarschuwingsbrief. Op mijn website bood ik bij ‘ontzameling’ een riebeckiet (blauwe asbest) te koop aan en dat is blijkbaar toch niet (meer) toegestaan. Ik had al gehoord van een andere verkoper dat hij zelfs een bezoek heeft gehad van een inspecteur en een waarschuwing (voor een proces verbaal) heeft gekregen voor de verkoop van actinoliet kristallen, maar een paar dagen later kreeg ik dus zelf een brief. Het stuk riebeckiet heb ik uiteraard inmiddels van mijn website gehaald. 

Riebeckiet (blauwe asbest) op kwarts zoals deze te koop aangeboden werd op mijn website (links) en hetzelfde stuk riebeckiet in een dubbele plastic verpakking, gelabeld met ‘asbest’, om af te voeren

Regelgeving asbestmineralen en handhaving

In 2017 heeft de LTI in een persbericht naar buiten gebracht dat de verkoop van een aantal asbestmineralen niet is toegestaan. Dat is door mij en anderen tot voor kort ook altijd op die manier gecommuniceerd en dat staat ook zo in mijn boek. Voorheen lag dit vast in een richtlijn, waarbinnen een land wat ruimte had voor eigen interpretatie, maar inmiddels vallen deze stoffen onder de zgn. REACH verordening, een Europese verordening waarvan niet afgeweken mag of kan worden.

Naar aanleiding van die wijziging in de regelgeving is er in 2023 contact geweest met het Infopunt Leefomgeving om opheldering te vragen wat dit betekent voor de verkoop van deze specifieke mineralen. Op basis van de informatie die destijds door het Infopunt gegeven is, is door verschillende mensen naar beste eer en geweten gecommuniceerd dat de verkoop van mineralen uit de asbestgroep niet langer verboden zou zijn. 

Nu er voor het eerst actief gehandhaafd wordt, lijkt er een verschil in interpretatie van de regelgeving te zijn. Ik heb daarom om duidelijkheid gevraagd bij het LTI. Omdat men de betekenis voor de edelstenen- en mineralenbranche heel specifiek en complex vindt, wordt dit nu intern en met het ministerie nader besproken. Een inhoudelijk advies zal dus nog even duren. 

Maar, helder in hun reactie is dat er tot nader order gehandhaafd wordt op de vezels (mineralen) zoals genoemd in REACH onder artikel 67, lid1, bijlage 17, entry 6, note 1. Kort samengevat is volgens deze informatie “Het in de handel brengen en het gebruik van voorwerpen die deze vezels bevatten” niet langer toegestaan. Het gaat daarbij om de volgende mineralen: crocidoliet, amosiet, anthofylliet, actinoliet, tremoliet en chrysotiel. Hierbij wordt dus (vooralsnog) géén onderscheid gemaakt in de vezelige vorm of kristallen van deze mineralen. 

Wat te doen?

Er is natuurlijk niet voor niets regelgeving rondom asbestvezels, we kennen allemaal de risico’s op longaandoeningen bij inademing van deze vezels. Het is ook goed om een aantal voorzorgsmaatregelen te treffen bij het hanteren van deze mineralen.

Maar er is voor verzamelaars en verkopers van stenen niet direct reden voor paniek. Veel exemplaren van deze mineralen hebben namelijk een niet-vezelige vorm, zoals actinoliet. De handhavers passen nu dezelfde regels toe voor de natuurlijke mineralen als voor de industriële producten of grondstoffen met asbestvezels. Daarbij wordt op dit moment dus ook nog geen onderscheid gemaakt tussen exemplaren in vezelige vorm of exemplaren met kristallen. Zeker de stenen met kristallen kun je met inachtneming van een aantal voorzorgsmaatregelen zonder probleem hanteren of in je kast bewaren. Heb je wel een vezelig exemplaar van een van deze mineralen, stop deze dan voor de zekerheid in een luchtdicht doorzichtig doosje of een plastic verpakking. Wanneer je niet langer deze stenen in je bezit wil houden, verpak ze dan in dubbel plastic met vermelding ‘asbest’ en lever ze in bij de milieustraat. 

Ben je een verkoper? Haal dan stenen met deze namen in ieder geval voorlopig van je website of uit je winkel om problemen te voorkomen. Denk eraan dat met name chrysotiel nog wel eens aangeboden wordt onder andere namen zoals zilveroog, zilveroog serpentijn, Swiss Opal, Infinite, Stone of Life, enz. 

Twijfel je of heb je een vraag over asbestmineralen neem dan gerust contact met mij op. Binnenkort hoop ik met meer informatie te komen over een specifiek advies voor de edelstenen- en mineralenbranche.