Sfaleriet of niet? Deel I

Al een hele tijd geleden ontving ik van één van mijn cursisten die ook stenen verkoopt een aantal geslepen torens van ‘sfaleriet’. Althans onder die naam werd het materiaal verkocht door de groothandel. Mede door het volgen van de cursus had de kritische verkoopster vragen bij de benaming, ook omdat de torentjes er behoorlijk verschillend uitzien en geen duidelijke kenmerken van sfaleriet vertonen. Helaas is niet exact bekend waar de verschillende torentjes vandaan komen. Dit materiaal wordt ook op dit moment nog veel aangeboden via internet, zowel vanuit Indonesië als China. Vandaar dat ik hier mijn analyses deel van 2 van de 4 torentjes, de rest zal ik op een later moment delen.

Bij het eerste torentje worden de bruine vlekken aangeduid als ‘sfaleriet’, maar ik meet een hardheid van ongeveer 6-7, veel harder dan sfaleriet (3,5-4). Het wit in dit torentje is in ieder geval kwarts, mogelijk zit de sfaleriet dan in de kwarts, maar dat is zonder aanvullend onderzoek niet vast te stellen. Uit de chemische analyse in een lab blijkt er echter geen zink en/of zwavel (de bestanddelen van sfaleriet) aanwezig te zijn in de bruine massa. Het bruine mineraal is geïdentificeerd als goethiet, een ijzeroxide, vaak een verweringsproduct van andere ijzer mineralen.

Toren 2 heeft grijs-zwarte banden die een hardheid hebben van 5-6 en die zijn daarmee harder dan sfaleriet (3,5-4). Verder zijn er overduidelijk witte/heldere kwartskristalletjes zichtbaar en hier en daar kleine paarse kristalletjes onder de microscoop. Aangezien er met longe golf UV (UVA) ook een paarsblauwe reactie is zou dat om fluoriet kunnen gaan. De gele vlekken bruisen met zuur en geven bij korte golf UV (UVC) een rode fluorescentie, waarschijnlijk gaat het hier om calciet. Uit het aanvullend onderzoek in het lab blijkt dat er inderdaad kwarts en fluoriet in het torentje zit. In het grijs-zwarte materiaal is helaas geen sfaleriet aangetoond. Het was niet vast te stellen om welk mineraal het hier dan wel gaat, mogelijk mangaan-oxiden.

Sfaleriet of niet? Niet dus. Helaas heb ik moeten vaststellen dat er in géén van de torentjes sfaleriet is aangetoond ondanks dat het wel onder die naam wordt verkocht. Jammer genoeg wordt nog steeds veel, en misschien wel meer en meer, materiaal aangeboden waarvan de benaming geologisch gezien onjuist is. Als een groothandel dat op die manier verkoopt verspreidt de onjuiste naam zich al snel als een olievlek onder alle verkopers en liefhebbers. Het is goed dat er steeds meer kritische verkopers zijn zoals mijn cursist, die wel graag hun stenen met de juiste gegevens willen verkopen. Ben je geinspireerd door dit artikel over Sfaleriet, lees dan hier DEEL II.

Wil jij ook beter mineralen leren herkennen of determineren op basis van hun kenmerken? Wellicht is de nieuwe online basiscursus mineralen herkennen dan iets voor jou!

Je kan vanaf nu starten in een nieuwe groep. https://stapelvanstenen.nl/cursussen/

Uiteraard kun je ook bij Stapel van Stenen terecht voor advies of analyse van mineralen. https://stapelvanstenen.nl/advies/