Inleiding: Belazeriet of niet?
Veel edelstenen, mineralen en gesteenten worden verkocht onder allerlei commerciële- en fantasienamen. Ook is er veel bewerkt of volledig door de mens gemaakt materiaal op de markt waarvoor misleidende namen gebruikt worden. Veel van die fancy namen of handelsmerken geven misschien een idee van exclusiviteit, maar hebben vooral als doel om stenen of imitaties beter te kunnen verkopen. Inmiddels is het een behoorlijke chaos geworden op het gebied van naamgeving van edelstenen en mineralen. Bovendien is het vaak onduidelijk om wat voor soort steen het nu geologisch precies gaat. En is het dan Belazeriet of niet?
Wanneer spreek je van Belazeriet?
In 2018 introduceerde ik de term ‘Belazeriet’, een woordspeling van ‘belazeren’ met de uitgang -iet zoals bij veel mineraalnamen, denk bijvoorbeeld aan labradoriet. Een cynische aanduiding die ik sinds die tijd voor stenen gebruik die volledig door de mens gemaakt zijn of bewerkt zijn en/of een misleidende naam hebben én waarover onvolledige of onjuiste informatie gegeven wordt. Vooral dat laatste maakt het voor mij Belazeriet, omdat je het gevoel kan krijgen belazerd te zijn als je achteraf hoort dat het niet blijkt te zijn waarvoor het verkocht is. De term Belazeriet is inmiddels herkenbaar voor velen en omschrijft voor mij ook precies wat ik er mee bedoel.
Er zijn verschillende manieren om ‘nep en namaak’ of ‘fake’ edelstenen en mineralen in te delen of te beschrijven. Ik onderscheid de volgende drie vormen van Belazeriet:
- Volledig door de mens gemaakte stenen (kunstmatige producten)
Hiervoor worden ook wel de aanduidingen man-made, lab-grown, synthetisch of imitatie gebruikt. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de lab-grown kwarts clusters uit China, de blauwe chalcanthiet kristallen uit een laboratorium in Polen (foto linksonder) of imitatie malachiet van klei (foto rechtsonder).
2. Stenen met een natuurlijke basis, maar het uiterlijk is bewerkt
Hieronder vallen de veel voorkomende behandelingen zoals kleuren, aanbrengen van een coating, impregneren, verhitten, bestralen en mechanische bewerking. Voorbeelden zijn onder andere de gekleurde agaten, de verschillende mineralen met een ‘aura’ coating (foto linksonder) en verhitte amethist dat als citrien verkocht wordt (foto rechtsonder) maar ook de gespleten fluoriet octaëders die als natuurlijke kristallen worden aangeprezen.
3. Misleidende naam aanduidingen
Dit betreft allerlei commerciële namen of handelsmerken en fantasienamen, veelal geïntroduceerd vanuit esoterische of spirituele hoek. Bijvoorbeeld Bumblebee jaspis (foto linksonder), Azetulite™, Auraliet 23® (foto rechtsonder) en Zilveroog serpentijn.
Van alle vormen zijn voorbeelden opgenomen in de Belazeriet of niet?-bibliotheek, maar het grootste aandeel betreft de misleidende naam aanduidingen. Deze namen geven namelijk niet weer wat je feitelijk koopt. Wanneer je dan informatie zoekt over zo’n steen vind je in mineralengidsen of wetenschappelijke literatuur die namen niet altijd terug. Vaak alleen in esoterische boeken of op websites van verkopers, waar vooral de spirituele eigenschappen centraal staan. Het is om meerdere redenen belangrijk een juiste naam te gebruiken voor een steen, die lees je op de pagina over naamgeving van edelstenen en mineralen. Meer over de gevolgen van Belazeriet lees je op deze pagina.
Groeiende populariteit en toenemende desinformatie
De recente jaren zien we een enorme stijging in de verkoop van edelstenen en mineralen, vooral ook voor esoterische en spirituele doeleinden. Die groeiende populariteit leidt ook tot een toename van goedkopere lookalikes en bewerkte of gemaakte stenen op de markt en een enorme chaos in naamgeving. Bewerken en behandelen van edelstenen en mineralen doet men al sinds de Oudheid, maar neemt hand over hand toe en bovendien worden de technieken steeds beter. Je kan als liefhebber steeds moeilijker onderscheiden of iets Belazeriet is of niet.
Vooral online wordt veel verkocht, soms door verkopers die de ware aard van de aangeboden stenen niet kennen. Dit zorgt helaas ook voor een overvloed aan desinformatie, met vele teksten met onjuistheden over edelstenen en mineralen die klakkeloos van elkaar of van enkele bekende bronnen worden overgenomen. Soms zelfs met misleidende intenties om meer verkoop te genereren. Maar ik moet ook zeggen dat door de enorme hoeveelheid beschikbare informatie het voor liefhebbers soms moeilijk is om kritisch te beoordelen of de informatie in een boek, op sociale media of op een website juist is, zeker wanneer je net begint met verzamelen. Hierdoor vertrouwen de meeste kopers op wat de verkoper hen vertelt. De behoefte aan betrouwbare kennis en het vermogen om zelf onderzoek te doen naar de echtheid van stenen wordt daardoor steeds crucialer. Hier komt ook de verantwoordelijkheid en de essentiële rol van de verkoper naar voren. Stapel van Stenen draagt hieraan bij met de online Belazeriet of Niet-bibliotheek, een breed aanbod van cursussen, een community voor liefhebbers en de verkoperscommunity, om zo betrouwbare kennis en praktische oplossingen te bieden voor liefhebbers en verkopers.
Van boek naar online bibliotheek
In mei 2022 verscheen mijn boek ‘Belazeriet of niet?’, waarin ik meer dan 550 commerciële- en fantasienamen, handelsmerken en synoniemen voor edelstenen, mineralen en gesteenten beschreven heb. Inmiddels hebben vele liefhebbers, verzamelaars en verkopers van stenen het boek gekocht en wordt het dagelijks gebruikt. Ook nadat het fysieke boek uitverkocht is, blijft er behoefte aan actuele betrouwbare en eerlijke informatie over stenen die verkocht worden. Daarom is de informatie uit mijn boek nu ondergebracht in de online Belazeriet of niet?-bibliotheek. Op die manier is de uitgebreide verzameling namen en beschrijvingen altijd en overal toegankelijk. Bovendien zijn er vele foto’s en video’s toegevoegd en wordt de informatie regelmatig aangevuld en geactualiseerd.
In de online bibliotheek wordt bij elke naam informatie gegeven over wat voor steen het precies is, de wetenschappelijke naamgeving en of er eventueel sprake is van niet-natuurlijk materiaal. Het is vooral bedoeld om liefhebbers te ondersteunen bij het geïnformeerd (ver)kopen van edelstenen en mineralen. Daarnaast hoop ik dat het bijdraagt aan een meer uniforme naamgeving in het Nederlands taalgebied.
De beste bescherming tegen Belazeriet is namelijk om zelf goed geïnformeerd te zijn! Dus: Caveat emptor; koper, wees op je hoede. Stel jezelf de volgende vragen: Van wie koop je je mineralen? Weten ze waar ze het over hebben? Doe je je eigen onderzoek?
Naast ‘onderzoeks-plicht’ van de koper heeft de verkoper ook een ‘informatieplicht’ over wat hij of zij verkoopt. Op het moment dat jij het verkoopt ben jij verantwoordelijk voor het verstrekken van de juiste informatie (ook wettelijk gezien). Daarom hoop ik dat ook verkopers de informatie uit de bibliotheek gaan gebruiken om hun klanten goed te informeren. Gebruik bij voorkeur de wetenschappelijke namen van de mineralen of gesteenten, eventueel naast de commerciële of fantasienaam. Het is aan de koper of hij een bepaalde steen koopt omdat hij deze mooi vindt of wil gebruiken voor een esoterische toepassing, maar dan wel graag op basis van de eerlijke informatie.
En bij twijfel: zet hulptroepen in! Volg een cursus, sluit je aan bij een (geologische) vereniging of vraag advies van een deskundige. Je kan ook lid worden van de gratis Stapel van Stenen liefhebbers community of een abonnement nemen op de verkoperscommunity.
Rolf Egberink
Maastricht, februari 2025
Beluister ook de twee podcast afleveringen over Belazeriet!
Reacties