Analyse: Zwarte maansteen

Is ‘zwarte maansteen’ wel echte maansteen?

Klassieke ‘echte’ maansteen is mineralogisch een combinatie van orthoklaas of microklien met albiet (behorend tot de groep van de alkaliveldspaten), meestal wit/transparant met een duidelijke blauwe flash. Maar maansteen is tegenwoordig meer een verwijzing geworden naar het effect van een ‘flash’ bij verschillende veldspaten, dan een naam voor een specifiek mineraal. Met de toenemende populariteit van maansteen wordt de naam ook aan allerlei soorten veldspaat gegeven die soms helemaal geen enkele vorm van blauwe ‘flash’ vertonen, waardoor ze mijns inziens niet echt de naam maansteen waarmaken. Zo kennen we inmiddels witte, zwarte, grijze, roze, perzik, witte, beige, groene en regenboog maansteen. De exacte mineralogische samenstelling van deze soorten is vaak niet bekend maar is voor de meeste liefhebbers en verkopers ook niet interessant, maansteen is booming business.

Analyse zwarte maansteen

Een ruw stuk ‘zwarte maansteen’ van Madagaskar is nader bestudeerd en geanalyseerd.

Het monster is een ruw stuk met zeer duidelijke splijtvlakken met glasglans, bruingrijs van kleur en zonder een duidelijke flash. Hardheid is 6 tot 6½ en passend bij veldspaat. Gemeten dichtheid is 2,57, passend bij orthoklaas (2,55-2,63) of microklien (2,54-2,57). Nadere analyse met behulp van EDX/EDS en röntgendiffractie (XRD) tonen de samenstelling aan van microklien, een alkaliveldspaat. Door het ontbreken van albiet is het mineralogisch gezien dus niet helemaal hetzelfde als ‘echte’ maansteen, bovendien ontbreekt in zowel het ruwe geanalyseerde monster als de gepolijste handsteen de blauwe adularescentie (flash).

Eerder analyseerde ik al een aantal andere maanstenen, de resultaten daarvan kun je terugvinden bij roze maansteen, groene maansteen en witte maansteen. Het artikel over regenboog maansteen bevat ook nog meer achtergrond over maansteen in zijn algemeenheid.

Samengevat

Er zijn verschillende ‘maanstenen’ op de markt waarvan aan de uiterlijke kenmerken niet altijd met zekerheid te zeggen is om welk mineraal het precies gaat en of er sprake is van ‘echte’ maansteen.

De onderzochte ‘zwarte maansteen’ is een microklien veldspaat. Het is zuiver mineralogisch niet gelijk aan ‘echte’ maansteen (orthoklaas/microklien met albiet), maar omdat ook de duidelijke blauwe flash ontbreekt lijkt het niet passend dit materiaal maansteen te noemen.  

Hoewel de zuivere scheiding van de verschillende soorten maansteen voor het grote publiek misschien niet interessant en ook niet praktisch uitvoerbaar is, geeft deze informatie hopelijk toch meer duidelijkheid over de verschillende maanstenen in de handel. 

Deze analyse werd mede mogelijk gemaakt door donaties via GoFundMe.

Wil je zelf ook beter leren mineralen te herkennen op basis van hun vorm en eigenschappen, volg dan een cursus bij Stapel van Stenen en bekijk mijn video’s.

Dit bericht is gepubliceerd op sociale media en de vorige website van Stapel van Stenen in januari 2022. Een samenvatting hiervan is opgenomen in het boek ‘Belazeriet of niet?’ van mei 2022. De informatie is vanaf maart 2025 ook beschikbaar via de online ‘Belazeriet of niet?-bibliotheek’.