Analyse: Witte maansteen

Wat is witte maansteen?

Er zijn verschillende ‘witte’ maanstenen op de markt, dat kan bijvoorbeeld een ‘echte’ alkaliveldspaat-maansteen zijn, een albiet-maansteen (peristeriet), een witte regenboog maansteen of een zgn. witte labradoriet. Dat is niet altijd eenvoudig te onderscheiden, dus vandaar dat we hier wat dieper induiken.

Klassieke ‘echte’ maansteen is mineralogisch een combinatie van orthoklaas of microklien met albiet (behorend tot de groep van de alkaliveldspaten), meestal wit/transparant met een duidelijke blauwe flash. Maar maansteen is tegenwoordig meer een verwijzing geworden naar het effect van een ‘flash’ bij verschillende veldspaten, dan een naam voor een specifiek mineraal. Met de toenemende populariteit van maansteen wordt de naam ook aan allerlei soorten veldspaat gegeven die soms helemaal geen enkele vorm van blauwe ‘flash’ vertonen, waardoor ze mijns inziens niet echt de naam maansteen waarmaken. Zo kennen we inmiddels zwarte, grijze, roze, perzik, witte, beige, groene en regenboog maansteen. De exacte mineralogische samenstelling van deze soorten is vaak niet bekend maar is voor de meeste liefhebbers en verkopers ook niet interessant, maansteen is booming business.

Analyse witte maansteen

Een ruw stuk ‘witte maansteen’ van een onbekende vindplaats in Afrika werd verkocht als peristeriet (albiet-maansteen), dat wilde ik graag bevestigen.

Het monster is een ruw stuk met duidelijke splijtvlakken, wit van kleur met duidelijke blauwe flash. Hardheid is 6 tot 6½ en passend bij veldspaat. Gemeten dichtheid is 2,52, dat ligt dichter bij orthoklaas (2,55-2,63) of microklien (2,54-2,57) dan bij peristeriet (albiet, 2,6-2,65). Nadere analyse met behulp van EDX/EDS en röntgendiffractie (XRD) tonen de samenstelling aan van orthoklaas met microklien, twee mineralen uit de groep van de alkaliveldspaten. Hiermee is het mineralogisch gezien dus niet helemaal hetzelfde als ‘echte’ maansteen (orthoklaas/microklien met albiet), maar door het ontbreken van albiet blijkt het dus in ieder geval ook geen peristeriet te zijn.  

Eerder analyseerde ik al een aantal andere witte maanstenen met blauwe of regenboog flash, de resultaten daarvan kun je terugvinden in het uitgebreide artikel over regenboog maansteen. Dat artikel bevat ook nog meer achtergrond over maansteen in zijn algemeenheid.

Samengevat

Er zijn verschillende ‘witte maanstenen’ op de markt die onder verschillende namen verkocht worden. Het is aan de uiterlijke kenmerken niet altijd met zekerheid te zeggen om welk mineraal het precies gaat en of er sprake is van ‘echte’ maansteen.

De onderzochte ‘witte maansteen’ is een combinatie van orthoklaas en microklien en geen peristeriet. Op basis van de duidelijke blauwe flash kun je dit maansteen noemen maar het is zuiver mineralogisch niet gelijk aan ‘echte’ maansteen (orthoklaas/microklien met albiet).  

Hoewel de zuivere scheiding van de verschillende soorten maansteen voor het grote publiek misschien niet interessant en ook niet praktisch uitvoerbaar is, geeft deze informatie hopelijk toch meer duidelijkheid over de verschillende maanstenen in de handel. 

Deze analyse werd mede mogelijk gemaakt door donaties via GoFundMe.

Wil je zelf ook beter leren mineralen te herkennen op basis van hun vorm en eigenschappen, volg dan een cursus bij Stapel van Stenen en bekijk mijn video’s.

Dit bericht is gepubliceerd op sociale media en de vorige website van Stapel van Stenen in januari 2022. Een samenvatting hiervan is opgenomen in het boek ‘Belazeriet of niet?’ van mei 2022. De informatie is vanaf maart 2025 ook beschikbaar via de online ‘Belazeriet of niet?-bibliotheek’.